Ik heb een haat-liefde verhouding met de vaardigheid om doelen te stellen. Tijdens trainingen voel ik weerstand bij deelnemers tegen dit onderwerp. Met vergelijkbare weerstand heb ik ook te maken als ik zelf met doelen aan de slag ga. Wat is die weerstand? Waar komt het vandaan? Hoe ga je er slim mee om?
Weerstand tegen doelen stellen
Als ik voor mijzelf spreek dan voel ik mij geconfronteerd met vervelende zaken zodra ik met doelen aan de slag ga: mijn onkunde, mijn uitdijende to-do-list, mijn onzekerheid, de ongrijpbare toekomst en schaamte gevoelens. Zodra ik een doel bepaal betekent dit dat ik een afspraak met mijzelf maak om iets te leren, om iets te doen of iets te willen bereiken. Ik ervaar nog geen vertrouwen in de afloop omdat het idee nog vers en onduidelijk is. Er is onzekerheid aanwezig omdat ik niet weet of ik het juiste doel heb gesteld of (erger nog) dat ik niet over de capaciteiten beschik om het gestelde doel te bereiken.
De oorsprong van de weerstand
Mijn weerstand is ontstaan in mijn jeugd. Als klein jongetje had ik grote plannen en ik wilde alles. Ik vond het eenvoudig om doelen te stellen; de hele speelgoed winkel mee naar huis nemen, oneindig speelkwartier, in 5 minuten leren fietsen, tot 23:00 uur buitenspelen… De realiteit was pijnlijk, mijn wensen waren niet reëel. Het jonge ventje had doorzettingsvermogen en bleef proberen doelen te bereiken. Hoe ouder ik werd hoe bescheidener ik mijn ambities bepaalde tot het moment dat ik niet meer wist wat ik wilde. Deze onzekerheid kenmerkt bijna alle pubers.
Slim doelen stellen
Het begint met de juiste mindset of overtuiging. Als je baalt dat je een bepaalde vaardigheid niet hebt betekent dit dat er een wens aanwezig is. Diep van binnen broeit er iets. Nu is het zaak om mild voor jezelf te zijn. In plaats van “Ik kan het niet.” zeg je tegen jezelf “Ik kan het NOG niet!”. Nu heb je de overtuiging aangenomen dat je het kunt leren. Dit is de enige juiste aanname omdat je alles kunt leren wanneer je gemotiveerd bent. Wereldkampioenen worden niet geboren, ze worden gemaakt.
Motivatie is het sleutelwoord
Waar word ik blij van? Wat wil ik leren? Wat heeft meerwaarde voor mijn toekomst? Effectief leren begint zodra je gemotiveerd bent en het zelfvertrouwen hebt. Je kunt doelgericht werken door te bedenken waar je blij van wordt, wat er aansluit bij je vaardigheden en wat de beloning is voor jouw inspanningen.
Mijn realiteit
Bij het ontwikkelen van een nieuwe training voel ik de neiging om uit te stellen. Ik twijfel of ik de juiste inhoud heb en of de deelnemers het wel leuk en goed gaan vinden. Door het ontbreken van zekerheid wordt ik neerslachtig. Ik los het op door vragen te stellen aan de opdrachtgever en vervolgens aan het werk te gaan. Ik bepaal de gewenste resultaten en ik begin aan een onzeker proces. Langzaam trekt de mist op en de eerste lijnen worden zichtbaar. Vervolgens werk ik details uit en doe wat onderzoek. Uiteindelijk staat er een training. Deze is nooit perfect, dat hoeft ook niet.
Zorgplan opstellen
Volgens mij is dit vergelijkbaar met een zorgplan opstellen. Het plan bevat wensen, eisen en verwachtingen. Je stelt doelen voor de verpleging, verzorging of behandeling van jouw cliënt. Voor de wensen en verwachtingen praat je met de cliënt en/of familie. Voor de eisen doe je onderzoek naar de geldende regels en procedures.
